Obraz El Greco

[0]Obraz olejny przedstawiający św. Franciszka z Asyżu, któremu oficjalnie – na podstawie opinii komisji Ministerstwa Kultury i Sztuki z 1974 – przypisuje się autorstwo hiszpańskiemu malarzowi greckiego pochodzenia Dominikosowi Theotokopulosowi, znanemu jako El Greco.

Dzieło, odkryte przypadkowo w 1964 w Kosowie Lackim przez Izabellę Galicką i Hannę Sygietyńską, znajduje się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach, a wyeksponowane publicznie zostało dopiero po czterdziestu latach od odkrycia.

W  roku 1964,  do Kosowa przybywają w celach inwentaryzacyjnych dwie badaczki z Instytutu PAN –  panie Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska i to one pierwsze zwrócą uwagę na niepozorne dzieło rozpoznając rękę mistrza w tym obrazie. Rozpoczynają się żmudne badania mające ujawnić czy Panie się nie mylą. Po radę zwróciły się do najwybitniejszych badaczy El Greco na świecie jak np. profesor Jose Gudiol z Barcelony, autor rozprawy o ikonografii i chronologii obrazów św. Franciszka El Greca, zamieszczonej w „Art Bulletin” z 1962. Profesor ten zbadał ponad 100 obrazów przedstawiających temat św. Franciszka i na podstawie tego wydzielił 13 typów przedstawień świętego, zwracając uwagę na gesty i atrybuty oraz rodzaj sceny – czy jest to modlitwa, medytacja, stygmatyzacja czy ekstaza.

Analizując kolorystykę i technikę kładzenia farby Panie dochodzą  do konkretnych wniosków.

Charakterystyczne dla El Greco są "ukośne, krzyżujące się pociągnięcia pędzla, używanie twardych pędzli szczoteczkowych, ujawnianie struktury malowanych warstw, kończenie obrazu delikatnymi pociągnięciami białej farby, kładzenie blików w sposób szczególnie znamienny na gałkach ocznych". Wszystko to jest jak analiza grafologiczna pisma. Określa autora dosyć dokładnie, ale dopiero kolejne lata przyniosą dodatkowe argumenty za prawdziwością tezy, że to jednak autentyczny El Greco. W międzyczasie, po śmierci proboszcza, obraz przeszedł z Kosowa do Siedlec w posiadanie Kurii Biskupiej. W 1974 r., czyli 10 lat po odkryciu, ówczesny biskup zlecił konserwację obrazu. Przeprowadziły ją pod kierunkiem prof. Bohdana Marconiego panie Zofia Blizińska i Maria Orthweinowa. Wtedy to odkryto część obrazu zagiętą na blejtramie, gdzie po zdjęciu warstw przemalowań odsłonięto oryginalną sygnaturę, pisaną grecką minuskułą: Domenikos Theotokop (ulos); tak brzmiało imię i nazwisko El Greca. Sygnatura, kolorystyka i uroda obrazu, a przede wszystkim analizy chemiczne i spektralne poświadczały autentyzm obrazu.